SHACKLE 2007-2017 EN | NL | ARCHIVE

“Men Wanted: For hazardous journey. Small wages, bitter cold, long months of complete darkness, constant danger, safe return doubtful. Honor and recognition in case of success.” 
― Ernest Shackleton (ca. 1913, apocrief)

Shackle betekent ‘schakel’ of ‘keten’, en vandaar ook ‘(hand)boeien’, maar bij mij komt onwillekeurig nog een andere associatie op: die met de vroeg-20ste eeuwse poolreiziger Ernest Shackleton. In onverschrokkenheid doen Anne La Berge (1955) en Robert van Heumen (1968) niet onder voor hun illustere voorganger. Zoals Shackleton zich met veel doorzettingsvermogen een weg baande naar Antarctica, zo heeft Shackle, het improvisatieduo dat Anne en Robert in 2007 begonnen, een voorheen onontgonnen muzikaal gebied in kaart gebracht en begaanbaar gemaakt.

Het avontuur begon al veel eerder bij hun eigen instrument. Anne ontdekte in de jaren negentig dat een dwarsfluit ook het geluid van ijzige poolwinden, krakende sneeuw en een in het ijs hakkende houweel kan voortbrengen – zonodig versterkt en/of elektronisch bewerkt. Robert bouwde de joystick van een playstation om tot een subtiel te hanteren elektronische interface, waarmee hij het materiaal in zijn laptop tot in de finesses kon besturen: van een neerstortende lawine, het geknisper van de vrieskou tot geheimzinnige geluiden in de poolnacht.

De eigenlijke schakel in Shackle is het Shackle System, de door henzelf ontwikkelde computersoftware die functioneert als kompas en kaart ineen: hij biedt de spelers mogelijkheden, beperkingen en regels aan. Het resultaat is een geleide improvisatie waarbij de improvisatoren van moment tot moment de koers herbepalen en daardoor diep in onbekend terrein kunnen doordringen.

De ruimte en structuur die het Shackle System biedt, maakte Shackle Affairs mogelijk: musici die bij Shackle aanhaken. Een vruchtbare samenwerking ontpopt zich bijvoorbeeld met Männer mit Motoren, die eenzelfde wil hebben om ver te gaan, gevolgd door andere internationale avonturiers zoals het elektro-akoestische duo Young/Day, drummers Onno Goverts en Etienne Nillesen en basklarinettist Oğuz Büyükberber.

Shackle Bits betekende een uitbreiding naar grootse vergezichten op het videoscherm, maar het meest revolutionair was wellicht de Shackle Stick, een sobere, stoere geluidsdrager. Hier werd de robuuste inbreng van vormgeefster Isabelle Vigier goed zichtbaar.

Shackle had zijn basiskamp in Nederland, maar de tournees leidden over de hele wereld. Van Europa tot Canada, Australië, de Verenigde Staten en Latijns-Amerika: in totaal honderden concerten, workshops en Shackle Affairs. Al die jaren hebben Anne en Robert nergens voor teruggedeinsd, net als Shackleton die stelde: ‘Problemen zijn er om overwonnen te worden’. Of het nu instrumentale, technische, muzikale, productionele, logistieke of financiële moeilijkheden betrof, Shackle ging ze te lijf.

Hun reizen hebben een schat aan kennis, inzichten en – uiteraard – muziek opgeleverd, die nog altijd te bestuderen is. Voor Anne en Robert is het nu tijd 'to unshackle' en ieder een eigen weg te gaan.

Jacqueline Oskamp - november 2019

SHACKLE 2007-2017 EN | NL | ARCHIVE

“Men Wanted: For hazardous journey. Small wages, bitter cold, long months of complete darkness, constant danger, safe return doubtful. Honor and recognition in case of success.” 
― Ernest Shackleton (ca. 1913, apocryphal)

The meanings of Shackle include "link", "chain", and even "handcuffs". Another spontaneous association comes to mind: one regarding the early 20th century polar explorer Ernest Shackleton. Anne La Berge (1955) and Robert van Heumen (1968) are as fearless as their illustrious predecessor. Shackleton journeyed to Antartica with enormous perservance. A century later, Shackle, the improvisation duo that Anne and Robert started in 2007, mapped out a previously undiscovered musical region and made it accessible to their public.

The adventure started much earlier with each person on their own instruments. Anne discovered throughout the nineties that her flute can produce the sound of icy polar winds, creaking snow and a pickaxe hacking into the ice - amplified and / or electronically processed when necessary. Robert transformed a playstation joystick into a subtle electronic interface, with which he could control the material on his laptop down to the smallest detail: from crashing avalanches and the chatter of the freezing cold to mysterious sounds in the polar night.

The actual link in Shackle is the Shackle System, the computer software that they developed themselves that functions as both a compass and a map. It offers the players possibilities, limitations and rules. It is a guided improvisation system where the improvisers and the computer software determine the course from moment to moment and can therefore penetrate deep into unknown territory.

The space and structure that the Shackle System offers made space for guest musicians to join Shackle in what they named the Shackle Affair. One of their many fruitful international collaborations was with Männer mit Motoren, another duo with similar desires for improvisation and adventure. The long list of Shackle Affairs included the California electro acoustic duo Young/Day, drummers Onno Govaert, Etienne Nillesen and bass clarinetist Oğuz Büyükberber.

The system was extended to Shackle Bits that used grand vistas on the video screen. Perhaps the most revolutionary was the Shackle Stick, a sober, tough sound carrier in the form of a USB stick. Designed in the robust Shackle style by Isabelle Vigier.

Shackle had its base camp in the Netherlands, but the tours led all over the world. From Europe to Canada, Australia, the United States and Latin America: a total of hundreds of concerts, workshops and Shackle Affairs. During these years, Anne and Robert were never shy in their quests, just like Shackleton said, "Problems are there to be overcome." Whether it was instrumental, technical, musical, production, logistical or financial difficulties, Shackle tackled them.

Their journeys have yielded a wealth of knowledge, insights and - of course - music that can still be heard. For Anne and Robert it is now time to unshackle and follow their own trajectories.

Jacqueline Oskamp - November 2019

To top
Fade to black